Fruškogorski manastiri

Fruškogorski manastiri

 

Najpoznatili i najbolji fruškogorski majstor za izradu ikona u duborezu. KLIKNI

Manastiri Fruške gore su jedinstvena grupa sakralnih objekata nastala u periodu od XV do XVIII veka. Od 35 izgrađenih manastira do danas je sačuvano 15. Kao kulturne i istorijske vrednosti nalaze se pod zastitom UNESCO-a. Ti manastiri su kroz istoriju predstavljali simbol

nacionalnog otpora Srba Turskoj imperiji i zaštitnike velikog nacionalnog blaga, oličenog u sakralnoj umetnosti i arhitekturi, očuvanju duha i kolektivnog pamćenja naroda. Danas su aktivni sledeći manastiri: Krušedol, Petkovica, Rakovac, Velika Remeta, Divša, Novo Hopovo, Staro Hopovo, Jazak, Mala Remeta, Grgeteg, Beočin, Privina Glava, Šišatovac, Kuvežedin, i Vrdnik-Ravanica. Po istorijskim izvorima ovi manastiri su nastali u prvoj polovini šesnaestog veka, ali legende govore da su nastali u periodu između dvanaestog i petnaestog veka.

Svi manastiri su locirani na području od 50 kilometara dužine i 10 kilometara širine. Tokom pet vekova oni su bili kičma duhovnog i političkog života Srba. Nastali u periodu velikih seoba, manastiri su postali centri koji su negovali kult poslednje srpske despotske porodice Brankovića, po uzoru na staru Nemanjićku dinastiju kao istorijski uzor. To objašnjava razvoj duhovnih vrednosti u ovim manastirima kao kult pojedinačnih svetaca, čiji se ostaci čuvaju u njima. Manastiri Šišatovac, Novo Hopovo, Vrdnik-Ravanica, Beočin, Privina glava i Jazak još nose posledice bombardovanja NATO avijacije 1999.

Ravanica: sa crkvom VAZNESENJA GOSPODNJEG

Fruškogorski manastiri

U mestu Vrdnik na južnim padinama Fruške Gore nalazi se ovaj manastir. Do njega se dolazi prateći oznake. Jedini je manastir ovih krajeva koji se nalazi u samom naseljenom mestu. Prvobitna stara crkva bila je posvećena Svetom Jovanu Krstitelju o čemu postoje zapisi. Nova sadašnja crkva posvećena je Vaznesenju Gospodnjem. Prošlost i nastanak ovog manastira je nejasan. Prvi pomeni potiču iz 1589 god mada se smatra da je znatno stariji. Podignut je tokom 15 i početkom 16 veka. Ktitor je bio sremski mitropolit Serafim i ta crkva je bila posvećena Svetom Jovanu Krstitelju. Malo se zna o njemu sve do 1697 god kada su ga naselili monasi manastira Ravanice iz Srbije bežeći pred Turcima.

Tada su sa sobom doneli mošti Kneza Lazara, obnovili su crkvu i posvetili je Vaznesenju kao što je i crkva Ravanica kod Ćuprije posvećena Vaznesenju. Po njoj je i ovaj manastir nazvan Ravanica. Treći današnji izgled crkva i manastirski kompleks dobili su 1801-1811. Radove je izvodio majstor Kornelije iz Novog Sada. Interesantno je to da su svi majstori i radnici morali biti Srbi. Manastir čine Crkva, tri krila konaka, ogradni zid sa ulazom u manastirsku portu i baroknim zvonikom na dva sprata.

Ikonostas

je izrezbario Marko Vujatović(1809-14)a pozlatio ga je Petar Čortanović. Crkva je oslikana 1853 god a ikonostas između 1851-1853.god.od strane Dimitrija Avramovića. Ikonostas ima 42 ikone.U samoj crkvi sa desne strane oltara u kivotu su sve do 1989 god ležale mošti Svetog Kneza Lazara kada su prenete u manastir Ravanicu kod Ćuprije u njegovu zadužbinu. Danas je tu na istom mestu kivot ali prazan. Pored kivota u staklenoj kutiji se nalazi deo kosti Kneza Lazara. U crkvi se nalaze i mošti Svete Velikomučenice Anastasije iz 3 veka kao i svetinje sa Hristovog groba. Manastirski konaci se ubrajaju među najlepše na Fruškoj Gori. Manastir je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje.

Privina Glava: sa crkvom SVETIH ARHANGELA

Fruškogorski manastiri

Nalazi se na krajnjim zapadnim obroncima Fruške Gore i do manastira se dolazi iz pravca Šida, kroz Berkasovo do Bikić Dola i putem do table za skretanje desno pa do manastira. Po legendi manastir je podigao lokalni vlastelin Priba ili Priva u 12 veku po kome je manastir i dobio ime. Verovatnije je da ga je podigao Jovan Branković u 15 veku kraj svoga vojnog utvrđenja u Berkasovu. O tome piše i u starom rukopisu Psaltir koji je pisan u Carigradu i Svetoj Gori a pripadao je Brankovićima.

Prvi pisani pomen

je iz 1566 u turskim dokumentima. Sadašnji izgled crkva je dobila 1741 god. Ima visoku osmougaonu kupolu ukrašenu kolonetama. Građena je od raznobojnog kamena. Crkva je slična onim u manastirima Jazak, Maloj Remeti i Hopovu. Crkva ima visoki zvonik. Manastirski konaci imaju dva krila. U sklopu konaka je i kapela posvećena Pokrovu Presvete Bogoroduice. Živopis crkva je dobila 1791 god. a slikao je Kuzman Kolarić. Slikao je i ikonostas koji ima 41 ikonu.

Posebno je interesantna kapa ili kruna Despota Jovana Brankovića koja se čuva u manastirskoj riznici. Urađena je od zelene kadife, izvezena srebrnim i zlatnim koncem. Manastir je više puta obnavljan. U II svetskom ratu je opljačkan. Danas je manastir u dobrom stanju i trenutno se rade manji prateći objekti. Manastir je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje.

Divša: sa crkvom SVETOG NIKOLE

Fruškogorski manastiri

Nalazi se na jugozapadnim obroncima Fruške Gore u nenaseljenoj i prelepoj šumovitoj dolini blizu Kuveždina i do njega se dolazi putem Ležimir – Vizić. U gustoj šumi postoji oznaka za skretanje levo i manastir je veoma blizu. Podigao ga je despot Jovan Branković krajem 15 i početkom 16 veka što potvrđuje i opis istog iz 1753 god. Najstariji pisani pomen manastira potiče iz 1566 god u turskim knjigama.

Dugo je bio metoh manastira Kuveždin i više puta je tokom godina pokušavao da povrati svoju samostalnost. 1753 god vršena je velika obnova crkve i urađen je ikonostas.Oslikao ga je Todor Valjevac. Crkva je zidana od kamena i opeke. Konaci su sagrađeni u 18 veku. Zvonik koji se i danas restaurira je dozidan 1764 god. U manastiru je živeo i umro veliki ktitor i u mnogome zaslužan za prosperitet manastira monah Matej.

Njegov grob se nalazi u priprati crkve.Tokom II svetskog rata kao i mnogi fruškogorski manastiri opljačkan je i oštećen. Freske su oštećene i vide se samo u delovima. Prvobitnog ikonostasa nema. Manastirska crkva spada u manje i ima sedam visokih i uzanih prozora. Danas je spolja omalterisana i okrečena. Radovi na manastirskom kompeksu su u toku. Aktivan je, ženski i o njemu već 27 godina zajedno brinu dve monahinje sa povremenom ispomoći.

Kuveždin: sa crkvom SVETOG SAVE

Fruškogorski manastiri

Na jugozapadu Fruške Gore blizu Divoša u mestu Kuveždin nalaze se ruševine ovog Svetosavskog manastira.Do njega se dolazi putem Ležimir – Vizić i skrene kod oznake na levo dole. Ide se oko 2-3 km i skreće levo na jedini sporedan put. Put je loš ali kratak. Ili se dođe iz pravca Divoša i skrene desno.Manastirska crkva je posvećena Svetom Savi i njegovom ocu Stefanu Nemanji (Sv. Simeon) rodonačelniku loze Nemanjića.Manastir je podigao srpski despot Stefan Štiljanović 1520 godine.

Pominje se u rukopisnom mineju iz 1569 god. koji se danas čuva u manastiru Svete Trojice kod Čačka. Jeromonah Mojsej piše u zapisima da su manastir Kuveždin i Petkovica trebali biti srušeni od strane Sinan Bega ali je plaćanjem velike godišnje sume novca to sprečeno. U njemu su boravili monasi iz manastira Vinče i Slanci kraj Beograda. Tada su sa sobom, bežeći pred Turcima doneli brojne dragocenosti izmedju ostalog knjige, mineje iz 1581 god,srebrnu kadionicu iz 1654 god. kao i čašu koljivaču iz 1559 god. koju je ruski car Ivan IV Grozni darivao manastiru Mileševa. Godine 1744 patrijarh Arsenije IV Šakabenta pokušava da Kuveždin i Divšu ustupi kao metoh manastiru Hilandar ali biva osujećen.

Stara manastirska crkva

je propala, pa je početkom 19 veka počela obnova. Nov zvonik podignut je 1803 god.Tokom 1810 izgrađeni su novi konaci koji okružuju crkvu sa tri strane dok je sa četvrte podignut zaštitni zid.1815 god. sagrađena je nova crkva pod baroknim uticajem. Kapela na manastirskom groblju podignuta je 1788 god.Crkva je živopisana 1853 god od strane Pavla Simića sa scenama iz života Sv.Save i Sv.Simeona. Oslikao je i ikonostas sa 46 ikona od kojih je sačuvano samo 20. Stari ikonostas iz 1772.god.koji je radio Janko Holkozović sačuvan je tako što je prenet u crkvu u Opatovcu gde se i danas nalazi.

Na litografiji M.Troha iz 1837/41 god. manastir deluje kao dvorac okružen predivnim parkom i zelenilom. I danas, iako je u ruševinama nazire se njegova pređašnja lepota. Za vreme II svetskog rata manastir je teško stradao. Ostale su samo ruševine. Danas su radovi u toku. Uredjen je konak sa velikom trpezarijom. Obnavlja se kupola i barokni zvonik a potom i cela crkva. Nadamo se da će uskoro da dobije svoj stari izgled.Manastir je zvanično muški. Ima jednog monaha trenutno dok je u izgradnji i nije aktivan.

Petkovica: sa crkvom SVETE PETKE

Fruškogorski manastiri

Na jugozapadu Fruške Gore kod Ležimira, pored Šišatovca nalazi se ovaj manastir koji spada među najstarije na Fruškoj Gori. Podigla ga je Jelena Štiljanović, udovica srpskog despota Stevana Štiljanovića koja je tu provela svoje poslednje dane. Prvi pisani pomen je iz 1561 god. Tokom 17 veka Sinan beg mitrovački hteo je da ga sruši ne bi li od cigle i kamena sazidao dvor u Mitrovici. Zauzimanjem mitropolita Pajsija i plaćanjem godišnjeg danka Petkovica je sačuvana. Obnovljena je na inicijativu Arsenija Čarnojevića.Bila je filijala i metoh manastira Šišatovac. Između ova dva manastira uvek je postojalo rivalstvo i borba za samostalnošću.

Crkva je zidana

od kamena. Osnova crkve je u obliku krsta. Manjih je dimenzija. Osmostrana kupola je na stubovima. U pročelju priprate je barokni zvonik. Fasada je ukrašena. Obnavljana je više puta. Freske su prilično uništene i ono što je ostalo danas je konzervirano. Živopis je rađen u duhu stare srpske umetnosti. Ikonostas je rađen 1735 god. ali je od njega ostao samo veliki krst i dve ikone i nalaze se u muzeju u Sremskoj Mitrovici. Obnova crkve urađena je 1950/52 god. pa 1981 god. i traju još danas.

Porta sa crkvom i konakom i pratećim objektima lepo je uređena. Pored manastira je manastirski ribnjak. Velika crkvena svetinja su mošti Svete Petke, njena ruka, koja se nalazi u plavom kivotu pored levog stuba. Svete mošti se u Petkovici nalaze od pre dve godine. Manastir je aktivan, ženski i o njemu veoma lepo brinu tri monahinje.

Šišatovac: sa crkvom ROĐENJE PRESVETE BOGORODICE

Fruškogorski manastiri

Na jugozapadnim padinama Fruške Gore uz potok Remetu a blizu sela Ležimir nalazi se ovaj manastir, u selu Šišatovac. Podigli su ga monasi manastira Žiče 1520 god na temeljima stare crkve, a koji su tu prebegli iz Srbije od Turaka, pod vođstvom igumana Teofila, monaha Ilariona i Visariona. Turci su kasnije i tu crkvu srušili da bi se 1758 god. sazidala nova današnja crkva. Gradnja današnje crkve trajala je 20 god. Ono što privlači pažnju je njena veličina koja prelazi u monumentalnost. Preovlađuje barok a njenih 9 prozora je u gotskom stilu. Zidana je od kamena i opeke.

Zvonik je posvećen Svetom Đorđu

a podigao ga je 1742 god. pukovnik Vuk Isaković( glavni junak “Seoba” M.Crnjanskog). Crkva je oslikana od strane Grigorija Davidovića Obšića. Oslikao je i ikonostas koji je bio zidan. Danas se o njemu malo zna. Sačuvane su samo carske dveri.

Tokom 18 i 19 veka manastir je imao svoj istoriski i kulturni procvat. Posetili su ga: pećki patrijarh Paksije, patrijarh Maksim, Arsenije III Čarnojević, episkop temišvarski Nikola i bački Sofronije, mitropolit Vičentije Jovanović, Arsenije IV, Lukijan Mušicki,Vuk Karađić, P.Šafarik, F.Miklošić, Jakov Gerčić, Petar Kepen i drugi.

Tu su od 1543 god. kada je i umro bile mošti Svetog despota Stefana Štiljanovića koje su tokom 1942 god, da ne bi došlo do skrnavljenja prenete u SPC u Beogradu.U toku II svetskog rata crkva i konaci su skoro uništeni. Gađani su artiljerijom. Danas je crkva obnovljena u građevinskom smislu kao i konak. Predstoji joj unutrašnje uređenje. U manastirskoj porti je lep park.Iznad je manastirsko groblje sa starom kapelom. Manastir je zvanično muški. O njemu brinu jedan monah i jedna monahinja.

Bešenovo: sa crkvom SV.ARHANGELA

Fruškogorski manastiri

Ruševine manastira Bešenovo nalaze se u Bešenovačkom Prnjavoru na Fruškoj Gori uz potok Čikoš. Manastir je osnovao u 13 veku kralj Dragutin. Manastirska crkva je bila živopisana. U njemu su jedno vreme boravili monasi iz manastira Vitovnica kod Požarevca sa svim dragocenostima bežeći pred Turcima.Crkva je bila građena od opeke sa osnovom u obliku krsta i kupolom.Trostrani oblik manastirski konaci dobili su između 1730 i 1771 god. Podaci o ikonama i ikonostasu pominju se 1753 god.

Zvonik je bio sagrađen u 18 veku. Postojala je i bogata manastirska riznica. Ovaj manastir je doživeo najtragičniju sudbinu od svih na Fruškoj Gori. Prvo je bio u II svetskom ratu opljačkan i miniran da bi kasnije bio uništen bombardovanjem do temelja. Do danas manastir nije obnovljen i na njegovim ruševinama postoji samo obeležje.Do ruševina manastira Bešenovo dolazi se iz Rume pored sela Stejanovaca i Bešenova i samo pravo do B.Prnjavora. Tu se skrene levo i ide oko 100 metara.

Mala Remeta : sa crkvom POKROVA PRESVETE BOGORODICE

Fruškogorski manastiri

Na središnjem delu Fruške Gore kod mesta Mala Rremeta u tišini i zelenilu nalazi se ovaj zasigurno najmanji a možda i najlepši fruškogorski manastir.Do njega se dolazi iz Vrdnika do centra Jazka gde je oznaka na desno,prođe se celo selo i na izlasku se skrene desno pre uzbrdice i pravo do manastira. Prema predanju manastir je osnovao “sremski kralj” Dragutin. Najstariji podaci o Maloj Remeti ili Remetici sačuvani su u turskim zemljišnim knjigama iz 1545 god.Turci su manastir spalili i opustošili.

Godine 1679, Arsenije Čarnojević dozvolio je monasima manastira Rače da se nasele u Malu Remetu i da je obnove. Mala Remeta je bila metoh manastira Beočin gde su monasi iz Rače prvo došli. Nova velika obnova bila je 1739 god. Crkvu su sazidali majstori Todor i Nikola a ktitor je bio Stanko Milinković. Iz iste godine potiče zaštitna povelja(salva gvardija) izdata od generala Valisa manastiru Beočin u kojoj se pominje i štiti Mala Remeta. Hram je zidan od pritesanog kamena sivkastoplavkaste boje i tesanih dekoracija.

Crkva ima krstobaznu osnovu

u tradicionalnom vizantisko-srpskom stilu.Kube direktno izrasta iz krova i sužava se pri vrhu. Ima devet polukružnih prozora i dvoje ulaznih vrata. Sam izgled crkve je rustičan i odiše duhom starih vremena. Imate utisak kao da je vreme stalo. Konak je podignut 1758 god. Crkva nema zidani zvonik. Srednji deo crkve deli od priprate pregradni zid. Crkvu je islikao 1910 god.

Kosta Vanđelović. Ikonostas je urađen 1757 god Ima 53 ikone koje je radilo više majstora ali je prestone i najlepše uradio Janko Halkozović. Manastir je posedovao biblioteku sa 300 knjiga. Za vreme II svetskog rata sve je popljačkano i uništeno. Na drvenim stubovima sa limenim krovom je zvono pored crkve. Tu je i mala kapelica Svetog Ilije. Unutrašnjost crkve se trenutno renovira i kraj radova je predviđen za 14 oktobar na slavu hrama.Manastir je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje.

Beočin: sa crkvom VAZNESENJA GOSPODNJEG

Fruškogorski manastiri

Na severnim padinama Fruške Gore u Beočinu nalazi se ovaj manastir čiji je osnivač nepoznat. Prvi pisani podaci su iz turskih izvora 1566 god.Manastir je očigledno bio pljačkan i opustošen jer 1697 god. Patrijarh Arsenije III Čarnojević daje dozvolu monasima manastira Rače na Drini da se nasele i obnove manastir Otada potiče čuveno patrijarhovo “Otvoreno pismo”koje je on u Tabanu dao račanskim monasima.

Posle te obnove ponovo je stradao u Austrisko-Turskim ratovima da bi današnji izgled dobio 1731 god. a izgradio ga je ktitor Milivoje Milaković iz Futoga. Zidan je kamenom i opekom. Konaci koji su trostrani završeni su 1741 god. kada je izgrađen i zvonik na tri sprata. Interesantan je ulazni portal iznad koga su sa leve strane izvajan Lav a sa desne Orao. Ikonostas je veoma visok i veoma uzan uklopljen u arhitekturu visoke i uzane manastirske crkve. Ikonostas ima 62 ikone.

Dva od četiri visoka stuba

koji pridržavaju kube,zaklanjaju ikonostas tako da se ne može sagledati u celosti. Ikone su radili u različitim periodima Janko Halkozović,Dimitrije Bačević, Teodor Kračun i Georgije Zograf. Sama crkva je živopisana od strane Janka Halkozovića. Manastirska biblioteka je imala oko 780 starih knjiga i 63 Srbulje. Rukopisanih je bilo 41. To je sve u II svetskom ratu opljačkano da bi kasnije bilo vraćeno i nalazi se muzeju SPC u Beogradu.

Manastir ima lep park u kome se nalazi mala kapela posvećena Svetom Đorđu iz 1905 god. Tu se nalazi mali izrezbareni ikonostas sa sedam ikona.U crkvi jkod vrata desno nalazi se grob Svetog Vladike Varnave nedavno proglašenog za sveca. Manastir je aktivan i o njemu brinu monahinje. Do manastira se dolazi iz centra Beočina do policijske stanice pa desno i pravo do manastira koji se nalazi na levoj strani puta.

Rakovac: sa crkvom SVETI VRAČI KUZMAN i DAMJAN

Fruškogorski manastiri

Do manastira se dolazi iz pravca Beočina do mesta Rakovac.Iz centra Rakovca pravo putem do manastira . Po predanju podigao ga je Veliki komornik Despota Jovana Brankovića-Raka Milošević po kome je manastir i dobio ime. Za godinu se uzima 1498.Na zidu manastirske priprate sačuvan je zapis iz 1533 god. Na srebrnom manastirskom pečatu je 1678 god. Bilo je više obnova manastira. Ko je obnovio manastir ostaje tajna.Manastir su činili: Hram,Konaci,Kapela i Isposnica.

U II svetskom ratu manastir je teško stradao. Sama crkva je rekonstruisana 1958/59 god i izgrađen je nov mali zvonik ispred ulaza u crkvu. Tek 2003/2004 god. grade se novi manastirski konaci koji okružuju crkvu i ceo kompleks sa svih strana. U svoje vreme manastir je bio kulturno središte i prepisivački centar. Tu je prepisan Dušanov Zakonik a 1714 god. je završen čuveni rakovački rukopisni Srbljak napisan od strane monaha Maksima. U Srbljaku su sabrane sve pohvalne pesme Srbima Vladarima-Svetiteljima.

Iz manastira Rakovac( 18/ 19 vek) potiču čuveni:Vičentije Jovanović, Pavle Nenadović,Danilo Jakšić,Mojsije Putnik,Josif Šakabenta i dr. Na bakrorezu iz 1743 vidi se kako je manastir izgledao.Od fresaka je ostalo veoma malo i one se u delovima mogu videti u kaloti i tamburi kubeta kao i na dva stuba. Crkva je građena od obrađenog i lomljenog kamena. Današnji ikonostas je mali i ikone su iz 18 veka. Radovi na manastirskim konacima su u toku.Manastir je aktivan. Mešovit je i o njemu brinu monasi i monahinje.

Jazak: sa crkvom SVETE TROJICE

Fruškogorski manastiri

Na južnim padinama Fruške Gore blizu Vrdnika na kraju sela Jazak nalazi se istoimeni manastir. Dolazi se iz centra banje Vrdnik desno – postoji putokaz i u centru sela Jazak skrene se desno i ide pravo do manastira. Pre sadašnjeg postojao je Stari Jazak koji je bio posvećen Vavedenju. Ktitor Starog Jazka bio je Despot Jovan Branković u 15 veku.Stara crkva je bila oslikana. Godine 1705 u Stari Jazak donete su mošti Cara Uroša nejakog poslednjeg iz loze Nemanjića iz manastira Sudikove kod Nerodimlja na Limu. Mošti su više puta seljene i uvek vraćane u Jazak.

Kada je inače mala crkva manastira Stari Jazak postala pretesna od posetilaca i poklonika moštima Cara Uroša, na mestu Gradac 1736 god nedaleko od Starog Jazka počela je gradnja današnjeg Novog Jazka. Stari Jazak je vremenom srušen. Danas su tamo samo ostaci. Manastirski kompleks se sastoji od crkve sa zvonikom, konacima koji sa tri strane okružuju crkvu, dok je sa četvrte strane zid i zasvođeni ulaz u manastirsku portu. U sredini porte je manastirska crkva sa trospratnim zvonikom. Crkva je zidana crvenom ciglom i belim kamenom. Fasada je dekorisana turskim dekorativnim elementima.

Novi Jazak posvećen je Svetoj Trojici.

Unutrašnjost crkve je živopisana 1761 god. a ukrašava je ikonostas koji je radio Dimitrije Bačević 1769 god.sa svojim učenicima Teodorom Kračunom i Dimitrijem Popovićem. Ikonostas ima 58 ikona. Na vrhu se nalazi pozlačen krst. Dva manastirska stuba koja pridržavaju kube zaklanjaju ikonostas tako da se ne može sagledati u celosti.

Pod crkve je pokriven mermernim pločama. Ispred tih stubova nalaze se dve ikone.Tron Bogorodice a na drugom desnom stubu tron Cara Uroša. Ispred tog stuba i freske nalazi se kivot sa moštima cara Uroša koji je umro 1347 god. Najveći i najdetaljniji radovi na manstirskom kompleksu urađeni su u periodu od 1926-1930 god. Manastir je aktivan i o njemu brinu monahinje.

Staro Hopovo: obnavlja se

Fruškogorski manastiri

Izolovan i nepristupačan (čak su i okolni letnji putevi, zbog retkih prolaznika, skoro potpuno obrasli visokom travom), udaljen je oko dva kilometra severoistočno od Novog Hopova. Od manastirskog kompleksa ostala je jedino crkva, dok su krilo konaka severno od nje i ekonomske zgrade u ruševinama. Samo sto metara uzvodno potokom nalazi se ozidan izvor sa pitkom hladnom vodom.

Ako se pređe potok i pođe nizvodno, posle 40 metara nailazi se na jedanod retkih fruškogorskih mineralnih izvora.Tu je i ulaz u polulučnu, polukružnu pećinu impozantnih dimenzija (zapravo reč je o povećoj potkapini). Na njenom kraju ima kamenja i blokova, pa se nezna da li je tu istinski kraj hodnika. Spada u red suvih pećina bez protočnih i prokapnih voda. Prošlost manastira je prilično nepoznata. Narodna legenda, kao i za Novo Hopovo i Fenek, pripisuje osnivanje ovog manastira (1496-1502) despotuĐorđu Brankoviću, potonjem vladiki Maksimu.

No, prvi pouzdani podatak potiče iz 1546.

i nalazi se u najstarijem turskom popisu Srema (Sremski defter). Kroz ceo XVI vek pominju ga isključivo turski dokumenti (1566-69, 1588, 1588-95). U XVII veku nema pisanih tragova o manastiru. Manastirska crkva, zidana kamenom, lepo i nadahnuto, mala je jednobrodna građevina sa centralnom apsidom, spolja petostranom, iznutra polukružnom.

Skladnih je odnosa i arkatične dekoracije. U unutrašnjosti crkve jasno se izdvajaju tri dela: priprata, naos i oltar. Presvedena je poluobličastim svodom, a nad naosom je podignuto veliko, spolja desetostrano kube, koje nose pandantifi i koje dominira nad malom arhitektonskom masom crkve. Fasade i postolje kubeta ukrašeni su nizom slepih arkada. Na brodu su tri prozora i jedan ulaz (na zapadnoj strani), a na kubetu deset uskih prozora, što obezbeđuje dobru osvetljenost unutrašnjosti. Zvonik nikada nije podizan.

Novo Hopovo: sa crkvom SVETOG OCA NIKOLAJA

Fruškogorski manastiri

Na južnim padinama Fruške Gore kod mesta Irig a na 3 km. od izletišta Iriški venac nalazi se ovaj manastir. Do manastira se dolazi novim putem koji nije na mapi,od manastira Grgeteg do sela Neradina a potom za Irig.Pred Irigom znak desno oko 3 km do manastira Staro i Novo Hopovo. Manastir Novo Hopovo zajedno sa Krušedolom,po svojoj arhitekturi, prosvetnoj ulozi, bogatoj istoriji, jedan je od najznačajnijih manastira u Vojvodini.U 17 veku monaštvo je održavalo veze sa Rusijom i Svetom gorom.Početkom 18 veka postojala je živopisačka škola koju su vodili Arsenije Zograf i Nil. Manastir je teško stradao 1684 i 1688 god.od Turaka.

Tada su monasi sa moštima Svetog Teodora Tirona bežali u Šabac pa u manastir Radovašnicu.Drugo svoje stradanje manastir je doživeo u Drugom svetskom ratu .Srušen je zvonik i više nije obnavljan.Arhitektura crkve ima sve odlike moravske škole. Zidana je od tesanog kamena i opeke.Crkva je živopisana u dva navrata:početkom i polovinom 17 veka. Pretpostavlja se da su ih radili živopisci sa Svete gore. Najznačajnija je freska Pokolj Vitlejemske dece( nalazi se iznad desne pevnice) koja je u potpunosti preuzeta sa freske u katolikonu crkve manastira Lavra na Svetoj gori. Ovde se u manastiru 1750 god zamonašio Dositej Obradović i tu bio 3 godine.

Pročitao je bogatu monašku biblioteku i teološki se obrazovao. Ikonostas je radio Teodor Kračun 1770 god. Sačuvano je samo nekoliko ikona koje se nalaze u galeriji Matice Srpske u Novom Sadu. U manastiru se nalaze i mošti Svetog Teodora Tirona koje se čuvaju u kivotu u crkvi. Visoki manastirski konaci potpuno okružuju manastir. Nedaleko se nalazi i manastir Staro Hopovo koje je oštećeno, konzervirano, nije u funkciji i čeka obnovu. Između se nalazi i manastirski ribnjak. Bio je nekada metoh manastiru Novo Hopovo. Manastir Novo Hopovo je aktivan, i o njemu brinu monahinje.

Grgeteg: sa crkvom SVETOG NIKOLE

Fruškogorski manastiri

Između Beograda i Novog Sada, sedam km od Iriga na padinama Fruške Gore nalazi se manastir Grgeteg. Do manastira se dolazi iz manastira Krušedol putem uzbrdo do oznake desno i odatle ima oko 4 km lošeg puta do manastira. Prođe se beli krst i stari đeram i dolazi do kapije. Po legendi manastir je podigao despot Vuk Grgurević u narodu poznat kao Zmaj Ognjeni,da bi tu smestio svog slepog oca Grgura Brankovića(hilandarskog monaha Germana).Podignut je negde između 1459-1521 ( pre turskog osvajanja Srema).

Na manastirskom groblju više manastira na brežuljku kod belog krsta sahranjen je između ostalih i Arhimandrit Ilarion Ruvarac, istoričar i iguman manastira koji je veoma mnogo uradio na obnavljanju istog. Današnji izgled manastir Grgeteg duguje Ilarionu Ruvarcu. Godine 1899 dao je da se uradi novi ikonostas. Poseban je po tome što je zidan od kamena, mermera i kovanog gvožđa. Ikone je radio Uroš Predić i ima ih samo 21 ali su zato velikih dimenzija. Podigao je prestone ikone iznad carskih dveri( u drugu zonu) što nije običaj.

Od 12 praznika

uradio je samo dva:rođenje i vaskrsenje Hristovo. Ikonostas pleni svojom lepotom. Unutrašnjost crkve nije živopisana ali su zidovi, svodovi i unutrašnjost kupole ukrašeni floralnim ukrasima koji ostavljaju izuzetan utisak. Bivša pevnica pretvorena je u manju kapelu i još se izvode radovi. Postoji i mala zimska crkva posvećena svetom Serafimu Sarovskom ruskom svecu.

U svojoj istoriji manastir je pružao utočište mnogima, tako da su i monasi iz manastira Slanci kod Beograda boravili jedno vreme bežeći pred najezdom Turaka. Visoki manastirski konaci ograđuju crkvu u obliku pravougaonika. Novi zvonik, crkva i konaci su povezani međusobno tako da ih možete obići sve a da ne izlazite napolje. Manastir je aktivan i o njemu brinu monasi i monahinje.

Velika Remeta: sa crkvom SVETOG DIMITRIJA

Fruškogorski manastiri

Severioistočno od Iriga u šumskom okruženju na padinama Fruške gore blizu izvora potoka Šelovrenac nalazi se manastir Velika Remeta. Do manastira se dolazi putem Beograd – Novi Sad kada se skrene za Iriški venac. Prođu se oznake za Grgeteg i Krušedol i naiđe se na putokaz prema Velikoj Remeti. Po predanju podigao ga je kralj Dragutin poznat kao “sremski kralj” u prvoj polovini 14 veka.

Međutim verovatnije je da je manastir sa crkvom nastao u drugoj polovini 15 veka i to 1509 god. Prvi pisani pomen je iz doba turskog sultana Sulejmana II iz 1541 god. Crkva je sazidana od kamena i opeke sa samo jednim ulazom i 5 veoma lepih prozora koje je načeo zub vremena. Bila je živopisana.Od fresaka je ostalo malo, pretpostavlja se da su iz 1566-1568 god. Kao i ostali fruškogorski manastiri i Velika Remeta nije mogla izbeći rušenje. Zbog odmazde za izgubljenu bitku kod Petrovaradina 1716 god. u kojoj je Eugen Savojski porazio Turke, spaljeni su skoro svi manastiri pa i Velika Remeta.

Obnova je počela vrlo brzo,

već 1720 god. Bio je utočište za monahe manastira Rakovica kraj Beograda i monahe iz manastira Voljavče. Manastirski konaci opkoljavaju manastir sa sve 4 strane tako da liči na tvrđavu. I danas se u manastir može ući samo kroz velika zasvođena vrata. U manastiru dominira veliki zvonik podignut 1734/35 god.Jedan je od najstarijih i sigurno najviši u Sremu sa svojih 38,60 m i 8 spratova.

U manastirskom konaku čuva se velika ikona Čudotvorna majka Božija uokvirena medaljonima iz 1678 god. Takođe u konacima je osnovan muzej stare srpske crkvene muzike sa eksponatima i notama iz srednjeg veka koje nisu bile istog oblika kao danas. Za vreme II svetskog rata manastir je opljačkan. Potrebna je detaljna restauracija cele crkve koja je spolja oronula što se vidi posebno po prozorima. Manastir je aktivan i o njemu brinu monasi i monahinje.

Krušedol: sa crkvom BLAGOVESTI BOGORODICE

Fruškogorski manastiri

Na obroncima Fruške Gore kod mesta Irig u pitomoj okolini nalazi se ovaj drevni manastir okružen parkom i stablima kestenova. Do manastira se može doći na više načina. Starim putem Beograd – Novi Sad do skretanja za Maradik i u centru skrenuti malo desno na dole i put (oko 5km) vodi do mesta Krušedol. Odatle pratite oznake do manastira.

Možete doći i preko Iriškog venca gde postoje vrlo uočljivi putokazi do manastira. Iznad vrata crkve na spoljnom zidu je velika fresko kompozicija Strašnog Suda kojom je ispripovedana priča o kraju i sudbini sveta. Jedna od dragocenosti manastira je i njegov ikonostas.Sastoji se iz 36 ikona.Nisu rađene istovremeno već potiču iz različitih perioda i stilova.

Ispod ikonostasa se nalazi kivot u kome su smešteni ostaci moštiju svetih Brankovića (Maksima,Stefana,Jovana i Angeline). Izlažu se samo u vreme velikih praznika. U konaku manastira je i kapela Sv. Maksima iz 1722 god. kao i zbirka ikona, slika,starih rukopisa, knjiga, nameštaja i ukrasnih predmeta. Manastirski konaci opkoljuju crkvu sa sve četiri strane. Danas manastir privlači pažnju i kao mauzolej.

Tu su sahranjeni pored Brankovića i Patrijarh Arsenije III Čarnojević

u pragu crkve a pored ulaznih vrata nalazi se nadgrobna ploča uzidana u zid. Zatim tu su i Mitropolit Isaija Đaković, Patrijarh Arsenije IV Jovanović Šakabenta (u mermernom sarkofagu u priprati sa desne strane),Grof Đorđe Branković( u podu priprete sa leve strane), Vojvoda Stefan Šupljikac, knjeginja Ljubica Obrenović( u podu na sredini priprate) kao i kralj Milan Obrenović (u knjeginjinoj grobnici). Levo od vrata na zidu je nadgrobna ploća kralja Milana.

Za vreme II Svetskog rata manastir je opljačkan ali su dragocenosti vraćene i nalaze se u muzeju SPC u Beogradu. Manastir Krušedol je aktivan, ženski i o njemu brinu monahinje. Blizu manastira u selu Krušedol je i Sretenjska crkva zadužbina Angeline Branković iz 1512.god. Angelina se zamonašila i prvobitno je bila sahranjena u Sretenjskoj crkvi 1621 god. da bi kasnije bila preneta u Krušedol. To je prvobitno bio ženski manastir.Danas je to parohijska crkva. Zanimljiv je ikonostas koji je radio Teodor Kračun i Dimitrije Bačević 1763.god. Oko crkve su visoki konaci.

Najpoznatili i najbolji fruškogorski majstor za izradu ikona u duborezu. KLIKNI